Kleszcze są pasożytami zewnętrznymi człowieka, które w trakcie żerowania na ludzkiej skórze, infekują nasz organizm patogenami, które powodują m.in.:
W Europie okres aktywności kleszczy trwa od marca do listopada. Pasożyty czekają na swojego żywiciela na trawach, krzakach, dolnych gałęziach drzew. Do zakażenia dochodzi nie tylko na łąkach, lasach, polanach, ale także w parkach, na skwerach i szlakach turystycznych.
Najczęstszą chorobą przenoszoną przez kleszcze jest borelioza, natomiast najpoważniejszą kleszczowe zapalenie mózgu.
Borelioza, inaczej choroba z Lyme, jest wieloukładową chorobą zakaźną, wywoływaną przez bakterie z gatunku Borrelia burgdorferi, które są przenoszone na człowieka przez kleszcze z rodzaju Ixodes (w Europie gatunku Ixodes ricinus). 10 % kleszczy (do 30 % na obszarach endemicznych) jest nosicielami bakterii powodujących chorobę z Lyme. U 25 % osób zakażonych bakteriami Borrelia burgdorferi rozwija się borelioza.
W ciągu 3 – 30 dni od ukąszenia przez kleszcza mogą pojawić się pierwsze objawy boreliozy. Najczęstszym symptomem skórnym, który obserwujemy, jest rumień wędrujący (łac. erythema migrans). Pojawia się on w miejscu ukąszenia przez kleszcza, charakteryzuje się obwodowym szerzeniem i centralnym ustępowaniem. W części przypadków pojawia limfocytoma (łac. lymphadenosis cutis benigna), będąca naciekiem limfocytarnym, objawiającym się jako ciemnoczerwony guzek. Limfocytoma częściej ukazuje się u dzieci, a zlokalizowana jest przeważnie na małżowinie usznej, brodawkach sutkowych czy w okolicy genitaliów. Opisanym powyżej zmianom skórnym charakterystycznym dla infekcji zlokalizowanej choroby z Lyme mogą towarzyszyć objawy grypopodobne (gorączka, ból głowy, senność) czy powiększenie węzłów chłonnych.
U części chorych objawy infekcji zlokalizowanej mogą nie występować czy zostać przeoczone, W takim wypadku nieleczona borelioza ujawnia się w postaci zakażenia uogólnionego. Obserwuje się m.in.
Wiele lat po zakażeniu u cierpiących na chorobę z Lyme mogą wystąpić trwałe uszkodzenia stawów, obwodowa neuropatia oraz zanikowe zapalenie skóry (łac. acrodermatitis chronica atrophicans), które występuje przeważnie na kończynach górnych i dolnych pod postacią plamistej, zapalnej, później ścieńczałej i ulegającej zanikowi skóry.
Rumień wędrujący jest objawem patognomonicznym dla boreliozy, czyli na tyle charakterystycznym i specyficznym, że umożliwia natychmiastowe postawienie diagnozy i rozpoczęcie terapii.
W przypadku podejrzenia klinicznego, ale braku objawu patognomicznego wykonuje się diagnostykę laboratoryjną w kierunku boreliozy, np. przy stwierdzeniu atypowego rumienia na ciele.
Testem przesiewowym jest badanie serologiczne (ze względu na wysoką czułość). Za pomocą m.in. testu ELISA określa się przeciwciała IgM i IgG we krwi. Przeciwciała IgM są wykrywalne we krwi po 3-6 tygodniach od infekcji, natomiast IgG mogą się pojawić dopiero po kilku miesiącach.
W przypadku dodatniego bądź wątpliwego testu serologicznego wykonuje się potwierdzający test Immunoblot (charakteryzujący się wysoką swoistością).
W szczególnych przypadkach podejrzenia boreliozy można wykonać badanie histopatologiczne, PCR bądź hodowlę.
Nie zaleca się wykonywania badania kleszcza po usunięciu na obecność patogenów wywołujących choroby odkleszczowe, albowiem wyniki takich badań nie są wiarygodne i nie mają wpływu na postępowanie terapeutyczne.
Choroba z Lyme jest skutecznie leczona za pomocą antybiotyków jak doksycyklina, amoksycylina, cefuroksym czy azytromycyna. W większości przypadków 2-3-tygodniowa terapia doustna okazuje się skuteczna. Przewlekła postać choroby z objawami neurologicznymi wymaga jednak terapii dożylnej, np. ceftriaksonem.
Kleszcze należy usunąć jak najszybciej, samodzielnie bądź z pomocą drugiej osoby. Pasożyta należy wyrwać ze skóry pod kątem prostym, do czego przydatnym narzędziem będą:
Jeżeli wykorzystujemy pęsetę bądź inne podobne narządzie, należy uchwycić kleszcza jak najbliżej skóry, następnie płynnym ruchem wyciągnąć go do góry pod kątem prostym (90°). Nie należy szarpać czy okręcać pęsetę, albowiem wzrasta wtedy prawdopodobieństwo uszkodzenia kleszcza i pozostawienia części owada w skórze. Po usunięciu pasożyta należy zdezynfekować skórę a kleszcza zabić przez zmiażdżenie przedmiotem, np. szklanką.
Może się zdarzyć, że nie mamy żadnego narzędzia do usunięcie kleszcza, nie mamy również możliwości szybkiego zaopatrzenia się w nie w aptece. W tym wypadku powinniśmy palcami usunąć owada ze skóry. Palce zabezpieczamy gazikiem bądź chusteczką i płynnym ruchem do góry (pod kątem prostym) wyciągamy owada. Następnie wskazana jest dezynfekcja skóry i dokładne umycie rąk wodą z mydłem.
W żadnym wypadku nie należy smarować kleszcza olejem, tłuszczem, kremem czy roztworem alkoholu. Ważne jest aby nie szarpać, nie ukręcać i nie rozgniatać kleszcza tkwiącego w skórze.
Im szybciej kleszcz zostanie usunięty, tym mniejsze prawdopodobieństwo zakażenia groźnymi patogenami. W przypadku usunięcia całego kleszcza w przeciągu 24h od wbicia się w skórę, infekcja i rozwinięcie boreliozy są mało prawdopodobne.
Dermatologia jest dziedziną medycyny zajmującą się chorobami skóry oraz jej przydatków. Dermatologia jest nauką obejmującą choroby ogólnoustrojowe objawiające się na skórze jak toczeń, rumień guzowaty, sklerodermia, oraz tak niebezpieczne...
Czerniak złośliwy jest nowotworem wywodzącym się z melanocytów (komórek wytwarzających barwnik). Czerniak daje wcześnie przerzuty i nieleczony jest w stanie w bardzo krótkim czasie doprowadzić do zgonu. Pacjenci z przerzutami odległymi...
W solarium są wykorzystywane lampy UV, służące do opalania skóry ciała. Lampy te w większości odpowiadają ze emisją promieniowania UVA, które powoduje szybką pigmentację skóry bez wytworzenia rumienia. W bardzo niewielkim...
