Kremy przeciwsłoneczne mają za zadanie ochronę przed szkodliwym wpływem UV. Promieniowanie ultrafioletowe w całym swym zakresie, odznacza się ogromnym potencjałem kancerogennym, doprowadzającym do mutacji DNA, niekontrolowanego namnażania się zmutowanych komórek i w konsekwencji do wytworzenia nowotworów skóry.
Ultrafiolet dzieli się na 3 podstawowe grupy w zależności od długości fali promieniowania elektromagnetycznego:
UVC nie dociera do powierzchni Ziemi albowiem jest pochłaniane w warstwie ozonowej atmosfery.
UVB jest promieniowaniem, które zasadniczo odpowiada za oparzenie słoneczne, które pojawia się już po 12 – 24h po nadmiernej ekspozycji na światło słoneczne. Ten zakres długości fal jest także niezbędny w procesie produkcji witaminy D w organizmie człowieka. UVB jest odpowiedzialne również za zgrubienie naskórka (przez hyperkeratozę i akantozę), dzięki czemu skóra nabiera odporności na szkodliwe działanie słońca przy następnej ekspozycji.
UVA obejmuje zakres długości fal, które są wykorzystywane w solariach, albowiem powodują natychmiastową pigmentację (brązowienie skóry) bez pojawienia się rumienia. Niestety UVA powoduje stres oksydacyjny, odznacza się głębszą penetracją skóry aniżeli UVB (może docierać nawet do tkanki podskórnej) – obejmuje zakres fal odpowiedzialny w największym stopniu za fotostarzenie się skóry (powstawanie zmarszczek pod wpływem ultrafioletu). Przedmiotowe promieniowanie jest odpowiedzialne, w głównej mierze, także za odczyny fototoksyczne i fotoalergiczne pojawiające się na skórze człowieka. Należy również zwrócić uwagę, że promieniowanie UVA przenika przez szybę samochodową czy budynków mieszkalnych.
Wskaźnik ochrony przeciwsłonecznej, inaczej SPF (z ang. sun protecting factor) określa zdolność preparatu do ochrony przed efektem rumieniotwórczym promieniowania UV (czyli UVB). SPF określa, o ile wydłuży się czas ekspozycji słonecznej potrzebny do pojawienia się rumienia u danej osoby, w przypadku wystawienia na słońce bez kremu w porównaniu do czasu po zastosowaniu kremu przeciwsłonecznego. Jeżeli mamy bardzo jasną karnację (fototyp I), do oparzenia słonecznego dojdzie u nas po 10-minutowej ekspozycji na promieniowanie Słońca. Jeśli użyjemy kremu z SPF 10, możemy przebywać na słońcu 1 h 30 min. zanim pojawi się rumień (10 min. x 10 = 100 min.). Jeżeli użyjemy kremu z SPF 30, do oparzenia słonecznego dojdzie dopiero po 5 godzinach (10 min. x 30 = 300 min.). Reasumując, SPF mówi o ile razy dłużej możemy wystawić skórę na ekspozycję słoneczną zanim dojdzie do powstania rumienia.
Jeżeli natomiast chodzi o blokowanie UVB to, krem z SPF 2 blokuje 50% promieniowania UVB. Im wyższy wskaźnik, tym częściowo wyższa ochrona przed UVB. W zależności od SPF skuteczność blokowania UVB wygląda następująco:
Z powyższego wynika, że preparaty od SPF 15/30 stanowią praktycznie tak samo skuteczną ochronę przed promieniowaniem UVB, różniąc się jedynie czasem potrzebnym do powstania rumienia na skórze.
Jak można chronić się przed promieniowaniem UVA? Niestety większość kremów nie stanowi skutecznej ochrony przed promieniowaniem w tym zakresie fal. W Unii Europejskiej jedynie kremy posiadające dodatkowo logo UVA w kółeczku odznaczają się potwierdzoną częściową ochroną przed tym rodzajem promieniowania. Obowiązuje zasada minimalnego stosunku ochrony przed UVA i UVB polegająca na tym, że preparat z logo UVA chroni przed tym promieniowaniem co najmniej w 1/3 tak skutecznie jak przed UVB.
Kremy przeciwsłoneczne nie zapewniają bezkarnego opalania. Co prawda, wydłużają czas do powstania rumienia/oparzenia słonecznego, stosunkowo dobrze chronią przed promieniowaniem UVB, ale niestety nie chronią skutecznie skóry przed kancerogennym wpływem UVA.
Potwierdzeniem tej tezy, są obowiązujące zasady oznaczania SPF w Stanach Zjednoczonych, gdzie oznaczenie maksymalne ograniczono do SPF 30+ (w Unii Europejskiej do SPF 50+, w Australii do SPF 100+). Ustawodawcy chcieli uniknąć sugerowania przez wysoki SPF skutecznej ochrony przed słońcem, aby ludzie stosujący kremy przeciwsłoneczne, nie mieli złudzenia bezkarności ekspozycji na promieniowanie UV.
Filtry przeciwsłoneczne, wykorzystywane w preparatach celem ochrony przed UV, można podzielić na dwie grupy, w zależności od mechanizmu działania:
Filtry chemiczne trochę dłużej utrzymują się na skórze i nie pozostawiają zabrudzeń, ale za to mają większy potencjał alergogenny i dlatego nie zaleca się ich stosowania alergikom. Filtry mineralne natomiast stosunkowo ciężko się rozsmarowują i brudzą skórę (na ciele jest widoczna biała warstwa, zabrudzone ubrania trudno doczyścić), konieczne jest częstsze ich nakładanie na ciało, ale za to rzadziej wywołują alergię. W składzie większości aktualnie produkowanych preparatów przeciwsłonecznych znajdziemy odpowiednio dobrane filtry fizyczne, jak i chemiczne, które są przeznaczone dla określonej grupy docelowej.
Podstawą ograniczenia kancerogennego wpływu promieniowania ultrafioletowego na skórę jest unikanie ekspozycji, zarówno na naturalne promieniowanie pochodzące ze Słońca, jak i sztuczne podczas opalania się w solarium. Zwłaszcza u osób młodych (niemowląt, dzieci, nastolatków), jak i z bardzo jasną karnacją (fototyp I i II) bardzo ważna jest konsekwentna fotoprotekcja, ze względu na dużą wrażliwość skóry tych osób na szkodliwy wpływ promieniowania UV. Należy unikać przebywania na słońcu i konsekwentnie chronić skórę w czasie jego największej aktywności, czyli latem w godzinach 11.00 – 15.00. Skuteczne w ograniczeniu ekspozycji jest noszenie odpowiednich ubrań i nakryć głowy. Jeżeli jednak dochodzi do ekspozycji na Słońce, konieczna jest aplikacja preparatów przeciwsłonecznych. Zalecane są kosmetyki z filtrem SPF co najmniej 30, które powinny być używane nie rzadziej niż co 2 godziny, jak i za każdym razem po kąpieli lub pływaniu. Minimalną ilość jaka powinna być dostarczana na skórę określa się na 2 mg / cm2.
Aby uniknąć powstania czerniaka zalecana jest ponadto, w ramach profilaktyki wtórnej, regularna samokontrola znamion (w przypadku zaobserwowania niepokojącej zmiany udanie się do kontroli do dermatologa), oraz co najmniej coroczna kontrola dermatologiczna znamion na ciele za pomocą dermatoskopu, albowiem w przypadku wczesnego wykrycia czerniaka istnieje bardzo duża szansa całkowitego wyleczenia. Z kolei opóźniona diagnoza może skutkować przerzutami i ostatecznie śmiercią pacjenta.
Zapamiętajmy: Nie ma bezpiecznego opalania.
Dermatologia jest dziedziną medycyny zajmującą się chorobami skóry oraz jej przydatków. Dermatologia jest nauką obejmującą choroby ogólnoustrojowe objawiające się na skórze jak toczeń, rumień guzowaty, sklerodermia, oraz tak niebezpieczne...
Kleszcze stanowią zagrożenie dla naszego zdrowia ze względu na patogeny jak bakterie, wirusy czy pierwotniaki, które przenoszą. Chorobą, do której najczęściej dochodzi w wyniku ukłucia i żerowania kleszcza w ludzkiej skórze jest borelioza.
Łysienie plackowate jest chorobą, w której dochodzi do uszkodzenia mieszków włosowych, co w konsekwencji powoduje wypadanie włosów. Schorzenie to dotyczy osób w każdym wieku, jednak najczęściej diagnozuje się je u dzieci oraz dorosłych...
